Batı nil virüsü; bir tür arbovirüs enfeksiyonu olarak tanımlanan, genel olarak Culex türü sivrisineklerin ısırması şeklinde bulaşma gösteren ve daha çok haziran-eylül ayları arasında yayılım gösteren bir virüstür.
Batı Nil Virüsü Nedir?
İlk olarak 1937 yılında Uganda'da ortaya çıkan batı nil virüsü, ana konağı vahşi kuşlar olan ve sivrisineklerin sokması ile bulaşan bir hastalıktır. Culex cinsi sivrisineklerin ısırması ile bulaşan bu virüs daha çok insanları ve atları etkilemektedir. İnsan sağlığını ve yaşamını tehdit eden bu virüs aynı zamanda birtakım nörolojik semptomlara da yol açmaktadır. Tek zincirli bir RNA virüsü olarak tanımlanan bu virüs dünya üzerinde pek çok ülkede değişik zamanlarda salgın oluşmasına neden olmuştur.
İnsan vücuda bulaşan bir batı nil virüsünün kuluçka süresi 2-15 gün arasında değişkenlik göstermektedir. Genel olarak birçok kişide hafif semptomlar eşliğinde ortaya çıkar. Bazı kişilerde asemptomatik olarak geçirir yani herhangi bir şekilde belirti göstermezler. 50 yaş ve üzeri kişilerde hastalığı seyri daha hızlı ve etkili olmaktadır. Batı nil virüsü etkeni vahşi kuşlardır. Fakat sivrisineklerin ısırması ile bulaşma göstermektedir. Sivrisineklerin kanatlı başka hayvan türlerini sokması virüsün daha hızlı yayılmasına neden olmaktadır.
Batı Nil Virüsü Nasıl Bulaşır?
Kişiden kişiye bulaşması oldukça düşük ihtimal olan batı nil virüsü Culex türü sivrisineklerin sokması ile enfekte olmaktadır. Bu sinekler diğer hayvan türlerini de sokarlar ve yayılma bu şekilde hızlanır. Uzun mesafe uçan kuşlar bu virüsün farklı kıtalara sıçramasına da neden olabilmektedir. Afrika ve Asya kıtaların sık olarak karşımıza çıkan bu virüs son yıllarda Avrupa ve Amerika kıtalarında da görülmeye başlanmıştır. Toplumun sağlığını önemli ölçüde etkileyen bu virüs, mevsimsel olarak ülkemizde kuşların göç yolları üzerinde yer alan yerleşim merkezlerinde görülmektedir. İnsanların yanı sıra hayvanlara da bulaşmaktadır. Nörolojik etkisi nedeni ile menenjit, ensefalit ve ataksi birtakım hastalıkların meydana gelmesine neden olur.
Culex cinsi sinekler kirli sularda yaşarlar ve foseptiklerde ürerler. Bunlar geceleri kan ile beslenirler. Batı nil virüsü insandan insana bulaşır mı diye baktığımızda, virüsün dış ortamda yaşayamayacağını ve bulaşmasının sadece sivrisinek ısırması ile olabileceğini belirtmek mümkündür. Fakat bazı vakalarda kan transfüzyonu ve organ nakli ile insandan insana bulaştığı da gözlemlenmiştir. Doğum sırasında emzirme ile anneden çocuğa geçebilmektedir.
Batı Nil Virüsü Belirtileri Nelerdir? Nasıl Anlaşılır?
Virüsün kuluçka süresi 2-15 gündür ve genel olarak belirtiler bu süreç içerisinde ortaya çıkar. Bazı kişilerde hiç belirti meydana gelmezken bazılarında ise yatarak tedavi gerektirebilir ve hatta ölüme neden olabilir. Batı nil virüsü ölüm oranı çok yüksek olmasa da bazı yaş gruplarını ve bağışıklığı düşük olanları önemli ölçüde etkileyebilmektedir. Görülen belirtilerde baş ağrısı sık rastlanılan bir semptomdur. Batı nil virüsü sivrisinek aracılığı ile bulaştıktan sonra genel olarak grip benzeri belirtiler görülür. Ani yükselen ateş, halsizlik, mide bulantısı, kusma, ishal, kasların güçsüz olması, deride kızarıklık görülmesi ve lenf bezlerinin aşırı şekilde şişmesi söz konusu olur. Hastalığın şiddeti ilerlediği zaman santral sinir sisteminde tutulma oluşur ve zihin bulanıklığı, uyuşukluk, boynu dik tutamama, kas seyirmesi, titreme, geçici nörolojik fonksiyon bozuklukları, menenjit, ensefalit, ataksi ve felç oluşabilir.
Genel olarak 0-18 yaş çocuklarda ciltte benekli kabartı ve döküntü gibi etkilerin meydana geldiği bu virüs aynı zamanda kalp kası iltihaplanması, pankreasın iltihaplanması, hepatit gibi sonuçlar oluşturabilir. Genel olarak %80 kişi belirti göstermemektedir. %20'sinin ise yaklaşık %90'ı yüksek ateş olarak belirti gösterir. Sinir sistemindeki tutulumlar toplam vakaların %10'u kadarında görülür.
Batı Nil Virüsü Türkiye'de Var mı?
Bulaşması ve yayılması hızlı bir şekilde gerçekleşen batı nil virüsü Türkiye' de görülmektedir. Bir tür seyahat hastalığı olarak tanımlanan bu virüs, enfeksiyonun görüldüğü yerlere giden vatandaşlara da bulaşabilmektedir. Pek çok farklı şekilde ülkemize de giriş yapabilmektedir.
Batı Nil Virüsü Tedavisi Nasıl Yapılır?
Bu virüs için geliştirilmiş olan henüz bir aşı ya da ilaç bulunmamaktadır. Genel olarak batı nil virüsü tanısı sonrasında belirtilerin hafifletilmesi ve hastanın yaşam kalitesinin artmasına yönelik birtakım tedaviler uygulanmaktadır. Aşı geliştirmek için çalışmalar ise devam etmektedir.
