Siyanür Zehirlenmesi Nedir? Nasıl Olur? Tedavisi ve Belirtileri

Siyanür; hidrosiyanik ve prussik asit olarak bilinen, insan vücudu için son derece zararlı olan, genel olarak altın madenciliğinde ve metal kaplamalarda kullanılan zehirli bir maddedir.

Siyanür Zehirlenmesi Nedir? Nasıl Olur?

Siyanür birçok çeşidi olan, organik ve inorganik olarak ortaya çıkan kimyasal bir bileşendir. En önemli siyanür çeşitleri potasyum ve sodyum siyanürleridir. Bunlar endüstri sektöründeki kuru karbonların amonyak gazları karışımı sonucunda meydana gelmektedir. Bunun yanı sıra siyanür organik bir şekilde birçok bitki ve hayvan tarafından da üretilebilmektedir. Baktei ve böceklerin yanı sıra mısır, şalgam, şeftali, erik, brokoli gibi bitkiler de siyanür oluşturabilmektedir.

Siyanür; pek çok besinin içerisinde de yer alan bir bileşendir ve yüksek miktarda tüketilmesi ölüm ile sonuçlanmaktadır.

Vücutta depolanmayan bir bileşen olan siyanür, kanserojen değildir. Genel olarak tükettiğimiz pek çok besin ile vücudumuza girer. Siyanür aşırı tüketildiği zaman tehlike arz etmektedir. Bu kimyasal bileşen kanda mavi renkte bulunan methemoglobin'e bağlanır. Bu işlem sonrasında kan organlara oksijen taşıyamaz ve bunun sonucunda ölüm meydana gelir. Buradaki detay oksijensizlik değil tam tersine vücutta yüksek oksijen bulunurken taşınamamasıdır. Zehirlenme tam olarak bu şekilde meydana gelmektedir. Siyanür vücuda girdikten birkaç dakika sonra zehirlenme meydana gelir. Çok hızlı bir ilerleme kaydedilir.

Siyanür Zehirlenmesinin Belirtileri Nelerdir?

Potasyum siyanür zehirlenmesi normal bir zehirlenme gibi birkaç saat sonra değil anında belirti gösterir. Oksijen ya da ağız yoluyla vücuda bir şekilde bulaştığında kısa süre içinde zehirlenme meydana gelir. Belirtiler kişiye ve doza göre farklılık gösterebilmektedir. Günlük hayatta sigara dumanı ya da yangın dumanlarının solunması gibi durumlarda siyanüre maruz kalınmaktadır. Siyanür zehirlenmesinde il olarak sinir sistemi ve kalp etkilenir. Çok ileri olmayan zehirlenmede, kusma, baş dönmesi, bulantı ve kuvvetsizlik gibi etkiler meydana gelir. Siyanüre maruz kalmaya devam ettikçe etkiler artmaya başlar.

Siyanür zehirlenmesi meydana geldiğinde anında ve acil bir şekilde müdahale edilmezse kişinin ölmesine neden olmaktadır. Son yıllarda bu tarz vakaların arttığı gözlemlenmektedir. Normalde böcek ilaçlarında ve endüstri sanayide kullanılan bu kimyasal incen vücudu için sağlıklı değildir. Normal yiyeceklerden zaten vücuda belli ölçülerde alınmaktadır. Fakat aşırı alındığında bir reaksiyon sonucunda hızlı bir zehirlenmeye yol açmaktadır. Özellikle hidrojen siyanür çok etkili ve hızlı bir şekilde zehirlenmeye neden olmaktadır. Dakikalar içerisinde belirti bile vermeden öldürebilir.

Siyanür Zehirlenmesi Tedavisi Nasıl Yapılır?

Siyanür zehirlenmesinde tedavi bu zehirli maddenin zehirsiz bir maddeye dönüştürülmesi için vücuda sodyum nitrit verilir. Bu işlem sonrasında siyanür kandaki mavi renkteki methemoglobin katılamaz. Daha sonra ise bu zehirli maddenin vücuttan börekler ile atılması sağlanır. Böylece organlar oksijensiz kalmaz ve sinir, kalp sistemi olumsuz etkilenmeden işlem tamamlanır.

Siyanürden Korunma Yolları Nelerdir?

Glikoz siyanür etkisini zayıflatan bir maddedir. Özellikle çalışırken ya da herhangi bir şekilde gün içerisinde siyanüre maruz kalan kişiler ağzından bir şeker bulundurursa bu yanlışlıkla vücuda giren siyanürün etkisizleşmesini sağlar. Fakat siyanüre hiç maruz kalmamak daha sağlıklı olacağı için ağız, deri ya da oksijen yolu ile maruz kalmayacağınız yerlerde bulunmaya özen gösteriniz.