Kompulsif Biriktirme Hastalığı Nedir? Dispozofobi Belirtileri ve Tedavisi

Kompulsif biriktirme hastalığı; gereksiz, sağlıksız ve kullanılmayan, birbiri ile alakalı olmayan pek çok eşyanın gereksiz yere biriktirilmesi olarak isimlendirilen, aynı zamanda dispozofobi olarak da tanımlanan bir tür kişilik bozukluğudur.

Kompulsif Biriktirme Hastalığı Nedir?

Kişinin kendi için değerli gördüğü kağıt, dergi kitap ve daha pek çok eşyanın atılmaması ve biriktirilmesi rahatsızlığı olarak isimlendirilen kompulsif biriktirme hastalığı, psikolojik bir hastalıktır. İlerde lazım olur düşüncesi ile bir eşyayı atmamak ya da tutumlu davranmak bunun çok dışındadır. Bu hastalıkta toplanan eşyaların herhangi bir düzeni bulunmamaktadır. Ayrıca eşyalar arasında bir bağ da bulunmamaktadır. Koleksiyonculuktan oldukça farklıdır. Koleksiyonerler birtakım eşyaları hobi olarak biriktirirler ve bunların arasında bir anlam, düzen, disiplin bulunmaktadır. Dispozofobi hastalığı ise tam tersi olarak alakasız, düzensiz bir eşya toplama rahatsızlığıdır.

Genel olarak 50 yaşından sonra kendini gösteren bu hastalık asıl olarak kişinin yaşamış olduğu dürtü kontrol bozukluğudur.

Toplumda vaka sayısı tam olarak belirlenememekle birlikte kompulsif biriktirme hastalığı nüfusun yaklaşık olarak %3'ünde bulunmaktadır. Saklanan bir hastalıktır ve kişi hasta olduğunun farkında değildir. Çünkü topladığı eşyalar onun için bir anlam ifade etmektedir. Çocukluk yaşta kalem, silgi gibi eşyaların kötü olmasına rağmen atılmaması şeklinde başlangıç gösterse de çoğu zaman ilerleyen yaşlar ortaya çıkmaktadır. İstifçilik olarak da tanımlanan bu hastalık değersiz, sağlıksız, gereksiz eşyaların gelişigüzel biriktirilme, atılmaması olarak ifade edilir.

Dispozofobi Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

İstifleme hastalığında toplanan ve atılmayan eşyalarda arasında tutarsızlık ve düzensizlik söz konusudur. Bu hastalığa sahip olan kişilerde kişilik bozukluğu da gözlemlenmektedir. Dispozofobi asıl olarak obsesif kompulsif kişilik bozukluğu rahatsızlığıdır. Takıntılı davranışlar içeren psikolojik rahatsızlıkların yaklaşık olarak %15'inde dispozofobi görülmektedir. Kompulsif biriktirme hastalığının belirtilerini şu şekilde belirtmek mümkündür:

• Kişiler topladıkları ve biriktirdikleri eşyaları atmak istememektedir. Hasta olduklarının farkında olmayan kişiler uyarıldıklarında oldukça rahatsız olurlar.
• Hasta olan kişiler gereksiz ve değeri olmayan her türlü eşyayı biriktirirler. Bu eşyaların atılmasına oldukça karşı çıkarlar.
• Sosyal hayatlarında davranış bozukluğu eğiliminde olan kişiler sosyal hayatlarında mutlu değildirler.
• Toplanan eşyalar arasında herhangi bir benzerlik bulunmamaktadır.
• Kontrolsüz bir şekilde eşya biriktirme davranışı sergileyen kişilerin evlerinin ve iş yerlerinin kısıtlı alana sahip olduğu gözlemlenmektedir.

Oldukça karmaşık bir şekilde toplanan ve düzensiz olan eşyalar arasında aynısından başka bir tane daha olabilmektedir. Hasta olan kişiye göre oldukça değerli bu eşyalar gereksiz ya da birden fazla olsa dahi atılmazlar.

Kompulsif Biriktirme Hastalığının Nedenleri Nelerdir?

Genetik yatkınlık nedeni ile ortaya çıkabilen dispozofobi sebepleri arasında stres, geçirilmiş birtakım travmalar, çocuklukta aileden görülen tutumlar, terk edilme korkusu gibi pek çok olasılık yer almaktadır. Hastalığın oluşum sürecinin öncesine baktığımızda yoğun stres ve travmatik olayların yaşandığı gözlemlenmektedir. Kişinin dikkat bozukluğunun olması, hafıza problemleri yaşaması, karar verme zorluğu yaşaması ve bir şeyleri kategori etmekte zorlanması bu hastalığın nedenleri arasında gösterilebilir.

Kompulsif Biriktirme Hastalığının Tedavisi Nasıl Yapılır?

Hastalık kişinin günlük hayatını ve çevresindekileri olumsuz yönde etkilemeye başladığında kişinin mutlaka tedavi olması gerekmektedir. Bu kişiler hasta olduğunun farkında olmadığından tedavi için birinin farkındalığı gerekmektedir. Antidepresan ilaçlar ile dispozofobi tedavisi için faydalı değildir. Daha çok bilişsel davranışçı terapiler uygulanabilir. Hastanın, hastalığının farkında varması sağlanmalıdır. Kişide farkındalık geliştirilmesi gerekmektedir.